Daily Archives 7 lipca 2017

Tymczasem dziedzina ludzkich czynów jest znacznie szersza niż prawodawstwo i działania rządu. W pewnych przypadkach w grę wchodzi interes samego tylko indywidualnego podmiotu działającego. Mogę zatem mieć obowiązki wobec siebie. Ale jeśli dziedzina moralności pokrywa się z dziedziną ludzkich czynów, prawodawstwo i działania rządu mieszczą się w dziedzinie moralności. Zasada użyteczności musi więc stosować się do nich. Tu jednak stroną, której interes wchodzi w grę, jest społeczność. Choć więc, jak mówi Bentham, istnieje wiele czynów faktycznie użytecznych dla społeczności, lecz takich, że ich prawna regulacja nie leżałaby w interesie spo- łecznym, prawodawstwo powinno służyć temu interesowi. Powinno zmierzać do powszechnego dobrobytu lub szczęścia. Można zatem powiedzieć, że działanie prawodawstwa czy rządu jest zgodne z zasadą użyteczności lub przez nią podyktowane, gdy „tendencja do pomnożenia szczęścia społeczności jest większa od ewentualnej tendencji do zmniejszania go” s.

W 1776 r. Bentham ogłosił anonimowo swój Fragment on Government, w którym zaatakował znanego prawnika Sir Williama Black- stone’a (1723-1780) za to, że posługuje się fikcją ugody czy umowy społecznej. Dzieło to nie odniosło bezpośredniego sukcesu, ale w 1781 r. doprowadziło do przyjaźni Benthama z lordem Shelbume’em, późniejszym markizem Lansdownem, który od lipca 1782 r. do lutego 1783 r. był premierem. A przez Shelburne’a filozof spotkał kilku innych ważnych ludzi. Zawarł również przyjaźń z Etienne’em Dumon- tem, nauczycielem syna Shelburne’a, którego pomoc w ogłoszeniu licznych pism Benthama miała się okazać nieoceniona. Bentham nierzadko pozostawiał nieukończone rękopisy i przechodził do jakiegoś innego tematu. A wiele jego pism ukazało się dzięki działaniu jego przyjaciół i uczniów. Na przykład, napisany w 1793 r. rozdział jego Manuał of Political Economy („Podręcznik ekonomii politycznej”) ukazał się w Bibliotheque britannique („Biblioteka brytyjska”) w 1798 r.. a Dumont posłużył się tą pracą w swej Théorie des peines et des récompenses („Teoria kar i nagród”, 1811). Praca Benthama została ogłoszona po angielsku po raz pierwszy w jego wydanych przez Johna Bowringa Works („Dzieła”, 1838-1843).