Cel kary

Można oczywiście wyznawać inny pogląd na podstawowy cel kary. Ale człowieka dzisiejszego musiałby znamionować znaczny stopień ekscentryczności, by nie zgadzał się z wnioskiem Benthama, że system karny jego czasów wymagał reformy. Jeśli nawet podtrzymujemy nieco inny pogląd na funkcję kary, to i tak możemy uznać, że jego argumenty na rzecz reformy są, mówiąc ogólnie, sensowne i przekonujące.

Z pewnością znane były w owym czasie przypadki, że sądy odmawiały skazania oskarżonego, nawet gdy sobie dobrze uświadamiały, że jest on winny. Ponadto wyroki śmierci orzekane za coś, co uznano by dziś za względnie drobne przestępstwo, i wydawane nawet na dzieci, często były łagodzone. Innymi słowy, rosła rozbieżność między faktycznym stanem prawa a poglądami ludzi wykształconych na to, czym ono ma być.

Kiedy jednak przechodzimy od rozważań o potrzebie reformy do Benthamowskiej filozofii ogólnej, sytuacja nieco się zmienia. J. S. Mili, na przykład, wysuwał zarzut, że Benthama ideę natury ludzkiej cechuje ograniczoność spojrzenia. Bentham skłonny jest sprowadzać człowieka do systemu sił przyciągających i odpychających w odpowiedzi na przyjemność i przykrość, oraz do zdolności dokonywania quasimatematycznych obliczeń jednej i drugiej. Wielu całkowicie zgadza się z Millem w tej sprawie.

J. S. Mili zarazem wysoko ocenia Benthama za stosowanie metody naukowej w moralności i polityce. Polega ona nade wszystko na „metodzie badania szczegółu: ujmowania całości przez wyodrębnianie w nich ich części, ujmowania abstrakcji przez rozkładanie ich na rzeczy: dzielenia klas i przedmiotów ogólnych na indywidua, z których są utworzone: rozbijanie każdego pytania na części, zanim usiłuje się je rozstrzygnąć”.34 Innymi słowy, Mili chwali Benthama za jego pełne wykorzystanie analizy redukcyjnej i dlatego uznaje go za reformatora w filozofii.

Leave a reply

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>