Fenomenalizm

Pearson mocno podkreśla dobroczynne skutki społeczne nauki. Poza technicznym zastosowaniem wiedzy naukowej oraz jej użyciem w dziedzinach szczególnych, takich jak eugenika, istnieje ogólne kształcące oddziaływanie metody naukowej. „Nauka współczesna, ćwicząca umysł w ścisłym i bezstronnym analizowaniu faktów, stanowi wykształcenie szczególnie przydatne do wspierania rzetelnych postaw obywatelskich.”76 Pearson rzeczywiście dochodzi aż do tego, że przytacza z uznaniem uwagę Clifforda, że myśl naukowa to sam postęp ludzkości, a nie po prostu coś, co postępowi towarzyszy czy go warunkuje.

A więc na gruncie fenomenalizmu, mieszczącego się w tradycji Hu- me’a i J. S. Milla, Pearson rozwinął teorię nauki pokrewną teorii Ernsta Macha.77 Mach faktycznie dedykował Pearsonowi swe Beiträge zur Analyse der Empfindungen („Przyczynki do analizy wrażeń”). Wspólna im obu jest idea nauki pozwalającej nam na przewidywanie i w tym celu ustanawiającej zasadę ekonomii myślenia, która nakazuje wiązać zjawiska za pomocą najmniejszej ilości możliwie najprostszych pojęć. Obaj też interpretowali nieobserwowalne przedmioty naukowe, jako wytwory umysłu. Ponadto, skoro i Pearson, i Mach sprowadzali ostatecznie zjawiska do wrażeń, zdaje się stąd wynikać dziwny wniosek, że choć nauka jest czysto opisowa, poza treściami świadomości naprawdę nie ma świata, który ma opisywać. Empiryzm zatem, wychodzący od podkreślania eksperymentalnych podstaw wszelkiej wiedzy, kończy, przez swą fenomenalistyczną analizę doświadczenia, na tym, że poza sferą wrażeń nie zostaje mu żaden świat. Mówiąc inaczej, empiryzm rozpoczyna od wymogu uznania faktów, a następnie dochodzi do rozproszenia faktów we wrażeniach.