Funkcja nauki według Pearsona cz. II

Pearson oczywiście nie chce powiedzieć, że nauka polega po prostu na zapisywaniu czuć czy wrażeń zmysłowych. Z wrażeń wyprowadza się pojęcia, a wnioskowanie dedukcyjne jest istotną cechą metody naukowej. Nauka opiera się jednak na czuciach i na nich się kończy, w tym sensie, że w toku weryfikacji sprawdzamy wnioski rozumowań. Jako zasób zdań nauka jest konstrukcją umysłu, lecz opiera się, by tak rzec, na obu końcach na wrażeniach zmysłowych.

Twierdzenie, iż nauka jest konstrukcją umysłu, trzeba brać dosłownie. Na poziomie myśli przednaukowej trwały przedmiot fizyczny jest, jak widzieliśmy, wytworem umysłu, a na poziomie myśli naukowej zarówno prawa, jak też przedmioty nauki są wytworami umysłu. Prawa opisowe nauki73 są ogólnymi formułami, utworzonymi ze względu na ekonomię myślenia, a „logika, którą człowiek znajduje we wszechświecie, jest jedynie odbiciem jego własnej zdolności rozumowania”.74 Co do przedmiotów postulowanych, takich jak atomy, termin „atom” nie denotuje ani przedmiotu obserwowanego, ani rzeczy samej w sobie. „Żaden fizyk nigdy nie widział ani nie czuł poszczególnego atomu. Atom i cząsteczka to pojęcia intelektualne, z pomocą których fizycy dzielą zjawiska i opisują związki między ich następstwami.” 75 Innymi słowy, nie wystarcza wykreślić metafizykę jako możliwe źródło wiedzy o rzeczach samych w sobie. Sama nauka wymaga oczyszczenia jej z przesądów i ze skłonności do myślenia, że jej przydatne pojęcia odnoszą się do ukrytych bytów czy sił.