Jednorodności w naturze jako prawo naturalne

W mowie potocznej, jak powiada Mili, rozmaite jednorodności w naturze zawsze są prawami natury. Ale w- ściślejszym języku nauki prawa natury to jednorodności w naturze sprowadzone do najprostszego wyrazu. Są to „najmniej liczne i najbardziej proste założenia, które gdy przyjmiemy, to całość istniejącego porządku natury z nich wypłynie”54, albo „najbardziej nieliczne zdania ogólne, z których wszelkie jednorodności, które istnieją we wszechświecie, można by wyprowadzić”.55 Zadaniem naukowego badania natury jest stwierdzenie, jakie to są prawa i jakie podrzędne jednorodności można z nich wywnioskować, zaś zadaniem logiki indukcji jest określenie zasad i reguł rządzących rozumowaniami, za pomocą których ustala się taką wiedzę.

Możemy zanotować mimochodem, jak Mili zmienia swe stanowisko pod wpływem rzeczywistego stanu nauki. Jako empirysta powiada nam, że wszelkie wnioskowanie przebiega od konkretów do konkretów, a zdania ogólne, uzyskane w drodze indukcyjnego uogólnienia, to formuły przeprowadzania wnioskowań, nie zaś zdania, z których de- dukuje się wnioski. Teraz mówi nam, że naukowe badanie natury zawiera dedukowanie praw mniej ogólnych z bardziej ogólnych. Oczywiście, pozostaje prawdą, że konkretów jako takich nie sposób dedu- kować z żadnego zdania ogólnego. Zdanie ogólne powiada nam, czego oczekiwać, a następnie musimy zbadać emiprycznie, czy przewidywanie zostaje potwierdzone, czy obalone. Jednocześnie następuje, jak się wydaje, zmiana akcentów. Rozważając sylogizm, Mili ujmuje proces wnioskowania nominalistycznie, gdy zaś przechodzi do indukcji, skłonny jest przyjąć bardziej realistyczne stanowisko. Skłonny jest zakładać, że natura posiada stałą strukturę, którą może ukazywać gmach nauki.

Leave a reply

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>