Społeczeństwo typu przemysłowego

Spencer nie przeczy, że społeczeństwo typu wojującego miało do odegrania istotną rolę w procesie ewolucji rozumianej jako walka o byt, w której przeżywają najlepiej przystosowani. Ale utrzymuje, że choć konflikt wewnątrzspołeczny był konieczny dla kształtowania się i rozwoju społeczeństwa, rozwój cywilizacji sprawia, iż wojny są coraz bardziej niepotrzebne. Społeczeństwo typu wojującego staje się więc anachronizmem i potrzebne jest przejście do tego, co Spencer nazywa społeczeństwem typu przemysłowego. Nie znaczy to, że walka o byt ustaje. Lecz zmienia swą postać, staje się „przemysłową walką o byt”41, w której to społeczeństwo jest najlepiej przystosowane do przeżycia, które wytwarza „największą ilość najlepiej przystosowanych jednostek – jednostek najlepiej przystosowanych do życia w państwie przemysłowym”.42 W ten sposób Spencer usiłuje uniknąć oskarżenia, że gdy dochodzi do pojęcia społeczeństwa typu przemysłowego, odrzuca ideę walki o byt i przetrwanie najlepiej przystosowanych.

Wielkim błędem byłoby przyjmować, że przez społeczeństwo typu przemysłowego Spencer rozumie po prostu takie społeczeństwo, w którym obywatel w życiu ekonomicznym zajmuje się wyłącznie czy głównie wytwarzaniem i rozpowszechnianiem dóbr. Tak wąsko bowiem rozumiane społeczeństwo przemysłowe byłoby do pogodzenia z całkowitym regulowaniem pracy przez państwo. A właśnie Spencer chce wykluczyć ten element przymusu. Na poziomie ekonomicznym odwołuje się on do społeczeństwa, w którym panuje zasada laissez- -faire. Toteż jego zdaniem państwa socjalistyczne i komunistyczne byłyby bardzo odległe od istoty społeczeństwa typu przemysłowego. Rolą państwa jest podtrzymywanie wolności i praw jednostki oraz rozstrzyganie, gdy to konieczne, przeciwstawnych roszczeń. Nie jest rzeczą państwa czynne wkraczanie w życie i postępowanie obywateli, wyjąwszy sytuację, gdy jest to potrzebne dla utrzymania pokoju wewnętrznego.

Na przykład, wraz z postępem cywilizacji, wiodącym ku nowożytnemu państwu przemysłowemu, podziały klasowe stają się z reguły, jak wierzy Spencer, mniej sztywne, a nawet upadają. To zaś jest oznaką postępu.

Leave a reply

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>