Wszyscy ludzie są śmiertelni

W rzeczywistości jednak sytuacja jest znacznie bardziej złożona, niż wskazuje to wstępne ujęcie. Rozważmy jedno z wymienianych przez Milla rozumowań: „Wszyscy ludzie są śmiertelni: książę Wellington jest człowiekiem. A zatem, książę Wellington jest śmiertelny”. Jest wprawdzie oczywiste, że zgoda na przesłanki większą i mniejszą, a przeczenie wnioskowi wikłałoby nas w logiczną niespójność. Ale Mili wypowiada się niekiedy tak, jakby przyjęcie prawdziwości przesłanki większej było już przyjęciem prawdziwości wniosku w taki sposób, że wiedza o prawdziwości przesłanki większej jest już wiedzą o prawdziwości wniosku. To zaś wydaje się wątpliwe przy każdej z podanych przez niego interpretacji przesłanki większej.

Widzieliśmy już, że według Milla zdanie: „Wszyscy ludzie są śmiertelni” – jeśli traktujemy je jako to, co on nazywa częścią prawdy spekulatywnej – „znaczy, że z cechami człowieka zawsze się łączy cecha śmiertelności”.41 Mili skupia tu swą uwagę na konotacji słowa „człowiek”. A jeśli zdanie: „Wszyscy ludzie są śmiertelni”, interpretuje się w terminach konotacji słowa „człowiek”, zrozumiałe jest powiedzenie, że owo zdanie dotyczy powszechników, nie konkretów. A dalej, jeśli mielibyśmy interpretować „zawsze” jako „koniecznie”, nie byłoby żadnego przekonującego powodu, by mówić, że człowiek, który twierdzi, iż cechom tworzącym konotację słowa „człowiek” zawsze towarzyszy cecha śmiertelności, musi już wiedzieć, że książę Wellington jest śmiertelny. O takim twierdzeniu można wprawdzie powiedzieć, że wynika zeń, iż jeśli jest istota, którą można opisać właściwie jako księcia Wellingtona, i która posiada także cechy tworzące konotację słowa „człowiek”, to posiada ona również cechę śmiertelności. Ale pozostaje faktem, że owo twierdzenie nie zakłada koniecznie żadnej wiedzy o księciu Wellingtonie.

Leave a reply

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>