Zrozumienie tajemnicy Hegla

Stirlinga podziw dla Hegla rozwinął się podczas odwiedzin Niemiec, szczególnie podczas pobytu w Heidelbergu w 1856 r., w wyniku czego powstała książka The Secret oj Hegel. Mimo uwagi, że gdyby autor znał tajemnicę Hegla, zatrzymałby ją skutecznie dla siebie, książka ta oznaczała początek poważnych badań nad Heglem w Wielkiej Brytanii. Zdaniem Stirlinga, filozofia Hume’a stanowiła punkt szczytowy Oświecenia, natomiast Kant41, który przejął to, co wartościowe w myśli Hume’a, i posługiwał się tym rozwijając nową linię badań, dopełnił, a zarazem przewyższył i przekroczył Oświecenie. Ale gdy Kant położył podwaliny idealizmu, Hegel zbudował go i ukończył budowlę.

Zrozumieć tajemnicę Hegla to zrozumieć, w jaki sposób doprowadził on do wyraźnej postaci doktrynę konkretnego powszechnika, utajoną w krytycznej filozofii Kanta. Warto zauważyć, że Stirling nie tylko traktował Hegla jako kogoś, kto pozostaje w takim stosunku do filozofii nowożytnej, w jakim Arystoteles pozostawał do wyprzedzającej go myśli greckiej. Lecz także uważał go za wielkiego intelektualnego rzecznika religii chrześcijańskiej.

Niewątpliwie przypisywał on Heglowi zbyt wielką ortodoksję teologiczną, ale jego postawa służy ukazaniu zainteresowań religijnych charakteryzujących ruch idealistyczny przed Bradleyem. Według Stir- linga, Hegla zajmowało, wśród innych rzeczy, dowodzenie nieśmiertelności duszy. A choć niewiele przemawia za tym, że Hegel odczuwał znaczne zainteresowanie tą sprawą, interpretację Stirlinga można traktować jako przejaw akcentu, jaki kładli wcześniejsi idealiści na skończone duchowe ja, akcentu zgodnego z ich dążeniem do zachowania mniej lub bardziej teistycznego światopoglądu.

Leave a reply

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>