Daily Archives 24 lipca 2017

Mili jest bardzo daleki od sądzenia, że empiryzm, w sensie samej obserwacji, może wiele zdziałać dla postępu wiedzy naukowej. Nie sądzi też, by eksperymentalizm, w sensie dokonywania kontrolowanych eksperymentów, stanowił całość metody naukowej. Uświadamia on sobie, że „funkcję hipotez należy uważać za bezwzględnie nieodzowną w nauce… Bez takich założeń nauka nigdy by nie osiągnęła swego stanu obecnego: Takie założenia są koniecznymi krokami na drodze ku czemuś bardziej pewnemu: i niemal wszystko, co teraz jest teorią, kiedyś było hipotezą”.71 Nie pomija też oczywiście roli dedukcji. „Metodzie dedukcyjnej, tak scharakteryzowanej w jej trzech częściach składowych, indukcji, dedukcji i weryfikacji umysł ludzki zawdzięcza ogromną większość swoich wydatnych triumfów w badaniu natury.”72 Skoro uwaga skupia się ogólnie na Milla metodach eksperymentalnego badania, których krótki opis zostanie niebawem podany, warto również uświadomić sobie od samego początku, że eks- perymentalizm, który on przeciwstawia czystemu empiryzmowi, nie oznacza całkowitej ślepoty na rzeczywistą naturę metody naukowej.

Pewne prawa czy jednorodności, takie jak zdania geometrii, nie są związane z następstwem czasowym. Inne, takie jak zdania arytmetyki, stosują się zarówno do zjawisk synchronicznych czy współistniejących jak też do zjawisk następujących po sobie. Inne znów wiążą się wyłącznie z następstwem czasowym. A najważniejszym z nich jest prawo przyczynowości. „Prawda, że wszelki fakt, który ma swój początek, ma też jakąś przyczynę, jest koekstensywna z ludzkim doświadczeniem.” 56 Istotnie, poznanie prawa przyczynowości jest „głównym filarem nauki indukcyjnej”57. To znaczy, nauka indukcyjna ustala prawa przyczynowe i zakłada, że każde zdarzenie zachodzi zgodnie z takim prawem. A więc dla rozwinięcia teorii indukcji jest rzeczą zasadniczą możliwie jasne określenie idei przyczynowości.