Ujęcie świata przez Edwardsa

Lepiej znanym przedstawicielem osiemnastowiecznej myśli amerykańskiej jest Jonathan Edwards (1703-1758), wybitny teolog kon- gregacjonalista. Wykształcony w Yale, w 1717 r. zapoznał się z Rozważaniami Locke’a, a w 1730 r. z dziełem Hutchesona, Inquiry into the Original of Our Ideas of Beauty and Virtue („Badania nad pochodzeniem naszych idei piękna i cnoty”). Choć początkowo był teologiem kalwinistą, pełniącym przez większość życia w różnych miej-

Korespondencję filozoficzną Johnsona z biskupem Berkeleyem można znaleźć w drugim tomie krytycznego wydania Works („Dzieła”) biskupa, opracowanego przez profesorów T. E. Jessopa i A. A. L,uce’a. scach obowiązki pastora, usiłował osiągnąć syntezę teologii kalwiniz- mu i nowej filozofii. Mówiąc inaczej, posługiwał się ideami zaczerpniętymi ze współczesnej mu filozofii do interpretacji teologii kal- winizmu. W 1757 r. został rektorem college’u w Princeton (New Jersey), który stał się obecnie Princeton University: w następnym roku Edwards zmarł na ospę.

Edwards ujmuje świat jako istniejący jedynie w Boskim umyśle czy duchu. Przestrzeń, konieczna, nieskończona i wieczna jest w rzeczywistości atrybutem Boga. Ponadto, jedynie duchy, właściwie mówiąc, są substancjami. Nie istnieją żadne ąuasi-niezależne substancje materialne, przejawiające rzeczywiste działanie przyczynowe. Przyroda na pewno istnieje jako zjawisko, a z punktu widzenia uczonego, który zajmuje się fenomenami lub zjawiskami, istnieje w przyrodzie jednostajność, stały porządek. Uczony jako taki może całkiem prawomocnie mówić o prawach przyrody. Ale z głębszego i filozoficznego punktu widzenia możemy uznać tylko jedno rzeczywiste działanie przyczynowe, działanie Boga. Nie tylko zachowywanie przez Boga rzeczy stworzonych jest stale powtarzanym stwarzaniem, lecz prawdą jest również, że jednostajność przyrody jest, z filozoficznego punktu widzenia, arbitralnie ustanowiona, jak mówi Edwards, przez wolę Boga. Naprawdę nie ma czegoś takiego w przyrodzie jak relacje konieczne czy działająca przyczynowość: wszystkie związki zależą ostatecznie jako arbitralne fiat od Boga.