Badania logiczne Bradleya

Przechodząc do badań logicznych Bradleya, musimy przede wszystkim zwrócić uwagę na jego dążność do oddzielenia logiki od psychologii. Nie trzeba mówić, że nie kwestionuje on prawomocności badań nad pochodzeniem i kojarzeniem idei, badań zajmujących tak wybitne miejsce w filozofii empirystycznej od Locke’a do J. S. Milla. Utrzymuje jednak, że należą one do dziedziny psychologii, a jeśli mylimy badania logiczne z psychologicznymi, dojdziemy do udzielania psychologicznych odpowiedzi na logiczne pytania, do czego skłonni byli empiryści. „W każdym razie w Anglii zbyt długo żyliśmy w postawie psychologicznej.” 30

Bradley rozpoczyna swe dociekania logiczne od badania sądu, rozpatrywanego nie jako powiązanie idei, które się uprzednio ujmowało, lecz jako akt sądzenia, że coś jest lub nie jest faktem. To prawda oczywista, że w sądzie możemy rozróżnić rozmaite elementy. Logik jednak nie zajmuje się psychologicznym pochodzeniem idei czy pojęć ani wpływem skojarzeń umysłowych, lecz funkcją symboliczną, odniesieniem, jakie pojęcia uzyskują w sądzie. „Dla celów logicznych idee są symbolami i tylko symbolami.” 31 Terminy uzyskują określone znaczenie czy odniesienie w zdaniu, a zdanie mówi coś, co jest prawdziwe lub fałszywe. Logik powinien zajmować się tymi stronami zagadnienia, pozostawiając pytania psychologiczne psychologowi.

Postawa antypsychologiczna Bradleya zyskała mu dobrą opinię wśród współczesnych logików, włącznie z tymi, których ogólne stanowisko filozoficzne jest mniej lub bardziej empiryczne. Ale związki między jego logiką a jego metafizyką traktowane są na ogół znacznie mniej życzliwie. W tym miejscu musimy być jednak ostrożni. Z jednej strony Bradley nie utożsamia logiki z metafizyką, a swe badania nad formami, ilością i modalnością sądów oraz nad cechami i typami wnioskowania uznaje za należące do logiki, nie do metafizyki. Z drugiej strony w przedmowie do pierwszego wydania The Principles oj Logic przyznaje bez zastrzeżeń: „Nie jestem pewny, gdzie logika się zaczyna czy kończy”.32 A niektóre jego teorie logiczne mają wyraźny związek z jego metafizyką, związek, który chcę przedstawić krótko za pomocą jednego czy dwóch przykładów.