System of Synthetic Philosophy Spencera stanowi wybitne osiągnięcie, urzeczywistnione mimo złego zdrowia i dodatkowych, w każdym razie na początku, trudności finansowych. Spencer był pod względem intelektualnym samoukiem, a kompozycja jego wielkiego dzieła zakładała pisanie o wielu zagadnieniach, których nigdy właściwie nie studiował. Musiał zbierać dane z rozmaitych źródeł, a następnie je interpretował w świetle idei ewolucji. O dziejach filozofii wiedział mało, a to, co wiedział, pochodziło z drugiej ręki. Kilkakrotnie wprawdzie usiłował czytać Krytykę czystego rozumu Kanta, ale gdy dochodził do teorii subiektywności czasu i przestrzeni, odkładał książkę. Nie cenił i nie rozumiał stanowisk innych niż swoje własne. Ale gdyby nie stosował tego, co moglibyśmy nazwać ekonomią myślenia, niepodobna, by kiedykolwiek wypełnił nałożone sobie zadanie.
Z innych publikacji Spencera możemy wspomnieć Education („Wychowanie”, 1861), małą, lecz cieszącą się wielkim powodzeniem książkę: The Man Versus the State („Człowiek wobec państwa”, 1884), zdecydowaną polemikę z tym, co uważał za groźbę niewolnictwa, oraz wydaną pośmiertnie Autobiography (1904). W 1885 r. Spencer opublikował w Ameryce The Nature and Reality of Religion („Natura i rzeczywistość religii”), pracę obejmującą spór między nim a pozytywistą Frederikiem Harrisonem, ale rozpowszechnianie tej pracy zostało wstrzymane, gdy Harrison zgłosił sprzeciw wobec przedruku bez zezwolenia jego artykułów, a szczególnie z powodu włączenia do tomu wstępu profesora Yeomansa, popierającego stanowisko Spencera.
Wyjąwszy członkostwo Athenaeum Club (1868) Spencer konsekwentnie odmawiał przyjęcia wszelkich zaszczytów. Poproszony o zajęcie katedry filozofii umysłu i logiki w University College w Londynie – odmówił: nie przyjął też członkostwa Royal Society. Zdaje się, że powodowało nim poczucie, że kiedy naprawdę potrzebował takich propozycji, nie były czynione, a gdy były czynione, już ich nie potrzebował, mając ustaloną sławę.
Leave a reply