Fenomenalistyczna analiza umysłu

Tradycja empirystyczna przygotowała oczywiście Milla do podania analogicznej analizy pojęcia umysłu. „Nie mamy oczywiście żadnego pojęcia samego umysłu, jako czegoś różnego od jego świadomych manifestacji. Nie znamy go ani nie wyobrażamy go sobie, chyba tylko jako coś, co zostaje ukazane przez następstwo mnogości czuć, które metafizycy opatrują nazwą stanów lub modyfikacji umysłów.” 102 Jest prawdą oczywiście, że skłonni jesteśmy mówić o umyś- io2 Examination, s. 205. Według Millowskiego użycia tego terminu, metale jako o czymś stałym w porównaniu ze zmiennymi stanami umysłu. Ale jeśli w tej sytuacji nie byłoby żadnego szczególnego czynnika, który trzeba uwzględnić, z całkowitym powodzeniem moglibyśmy definiować umysł jako stałą możliwość stanów umysłowych.

Ale w samej rzeczy fenomenalistyczna analiza umysłu przedstawia szczególne trudności. Ponieważ, „jeśli mówimy o umyśle jako o ciągu czuć, zobowiązani jesteśmy uzupełnić to twierdzenie nazywając go ciągiem czuć, który jest świadomy siebie jako czegoś przeszłego i przyszłego”.103 A jak ciąg może być świadomy siebie jako ciągu? Nie mamy powodu, by przyjmować, że rzecz materialna przejawia samoświadomość. Ale umysł z pewnością ją przejawia.

Mili jednak, choć zwraca uwagę na tę trudność i przyznaje, że język sugeruje niesprowadzalność umysłu do ciągu zjawisk umysłowych, nie jest skłonny poświęcić fenomenalizmu. Zmuszony jest zatem twierdzić, że ciąg czuć, jak mówi, może być świadom siebie jako ciągu, choć wyraźnie nie jest w stanie wyjaśnić, jak to jest możliwe. „Myślę, że znacznie mądrzejszą rzeczą, jaką możemy zrobić, jest uznanie nie- wyjaśnialnego faktu, bez żadnej teorii co do tego, jak on zachodzi. A gdy zmuszeni jesteśmy mówić o tym w terminach zakładających teorię, trzeba posługiwać się nimi z ostrożnością, gdy chodzi o ich znaczenia.” 104